مقدمه :
ایران و اندونزی دو کشور بزرگ با اکثریت جمعیت مسلمان هستند.درسطح جهان اسلام، روابط دو کشور به عنوان کشورهایی با اکثریت مسلمان بسیار مهم است. ایران و اندونزی اعضای سازمان همکاری اسلامی هستند که در سازمان کشورهای مسلمان نفوذ دارند. روابط دیپلماتیک ایران و اندونزی در سال 1950 آغاز شد. از آن زمان اندونزی در تهران و ایران در جاکارتا سفارت دارند. در سطح جهانی، هر دو کشور عضو کامل جنبش عدم تعهد و گروه D-8 هستند. روابط ایران و اندونزی از زمان برقراری روابط دیپلماتیک دو کشور در حدود 66 سال پیش محدود نبوده است. اما پیوندهای فرهنگی بین دو ملت از مدت ها قبل حتی در طول هزاران سال وجود داشته است، حداقل یک هزاره پیش. روابط فرهنگی ایران و اندونزی که بیش از 1000 سال وجود داشته است توسط حقایق علمی مختلف تایید شده است. پروفسور وان حسین عزمی ورود مسلمانان ایرانی به مجمع الجزایر در حدود قرن دهم حدس زده است. حداقل سه خانواده پارسی هستند که به مناطق مختلف اندونزی آمدند و در این کشور قبیله تشکیل دادند. این محقق و دانشگاهی مالزیایی ورود مسلمانان فارس را عامل مهمی در گسترش جامعه اسلامی در مجمع الجزایر می داند.
1. اول خانواده لر که در جاوه شرقی سکنی گزیدند. آنها سکونتگاه لر معروف به لورین به معنای قوم لر را تأسیس کردند. گمان می رود که آنها در عصر پادشاهی ناصرالدین بن بدر رسیده باشند که در حدود سال 912 میلادی یا 300 هجری بر منطقه لر، ایران حکومت می کرد.
شواهدی از کاوش های باستان شناسی و کتیبه های روی سنگ قبر مقبره فاطمه بنت میمون وجود دارد . به نظر وی به احتمال بسیار زیاد فاطمه بنت میمون، که در روز جمعه، ماه رجب سال 475 هجری قمری/ 1082 میلادی درگذشت، اولین نسل از مهاجران ایرانی نبوده، بلکه زنی بومی بوده و از نسل مهاجران اولیه قوم لر بوده است که از قرن دهم میلادی در لُران و لِران زندگی می کردند.
2. دوم خانواده جوانی در پاسای، آچه زندگی می کردند. این خاندان خط جاوی منسوب به جوانی را تدوین کردند. آنها زمانی درحدود سال 913 میلادی یا 301 هجری در ایران حکومت می کردند.
3. سوم خانواده شیعه که روستایی به نام «سیاک» تأسیس کردند که بعدها به «ناگری (دولت) سیاک» تبدیل شد که «سیاک سری ایندراپورا» نام گرفت. تخمین زده می شود که آنها در زمان حکومت رکن والدوله بن حسن بن بویه الدیلمی در حدود سال 969 میلادی آمده باشند.
اشکال فرهنگ فارسی (ایرانی) در اندونزی
1. سنگ قبرسلطان ملک الصالح نشان دهنده حقیقت نفوذ فرهنگ ایرانی درمجمع الجزایر است. خطی که بر روی سنگ قبر حک شده است خط ثلث است که در انتهای آن مثلثی شکل است. این نوع خط به عنوان یک اثر هنر خوشنویسی در ایران توسعه یافت.
2. سنگ قبر ناعینه حسام الدین که عبارت است از شعر شاعر معروف پارسی زبان، شیخ مصلح الدین سعدی (1193-1292 م). به زبان فارسی با خط عربی نوشته شده است. این سنگ قبر شکلی زیبا با تزیینات درختی تلطیف شده (مخفی شده) و تزئینات خوشنویسی مشتمل بر اشعار فارسی و آیه 256 بقره (آیه کرسی) دارد.
زبان و آثار ادبی
بررسی های مختلفی به تأثیر آثار ادبی فارسی بر ادبیات ادیبان اندونزیایی اشاره می کند که نشان می دهد بسیاری از واژه های مالایی از زبان فارسی گرفته شده است.
دیوان، کشمش، پهلوان، بازار، پیاله، ناخدا، تخت، سحر.
علاوه بر آن، از تألیف کتب دینی نیز قابل ردیابی است:
- رسائل تصوف حمزه فنصوری مانند شراب العاشقین، اسرار العارفین و منتهی از متون تصوف و اشعار شعرای فارسی چون عطار، مولانا، جامی و غیره گرفته اند.
- تدوین کتب قانونی مانند قانون مالاکا و قانون عرفی آچه.
- کتاب مِناک که به زبان و خط جاوه ای نوشته شده از داستانی فارسی اقتباس شده است که در زبان مالایی حکایت امیرحمزه نام دارد.
- داستان های مِناک معمولاً به شکل عروسک شب خیمه بازی که گفته می شود توسط سونان قدوس و سونان کالیجاگا و سونان گیری (از اولیای نه گانه) ساخته شده است.
گام‌های تقویت روابط فرهنگی دو کشور همچنان مورد تاکید دولت های ایران و اندونزی است. یکی از راه های این کار، معرفی فرهنگ های خود از طریق نمایشگاه ها و رویدادهای فرهنگی مختلف است، همان کاری که دولت اندونزی سه سال پیش در تهران انجام داد. امروزه روابط فرهنگی میان دو کشور همچنان درحال تجدید و بهبود است. در سنوات گذشته وزارت فرهنگ جمهوری اندونزی با همکاری وزارت امور خارجه اندونزی هفته فرهنگی را در ایران برگزار کرد. این رویداد با موضوع "1000 سال روابط فرهنگی ایران و اندونزی" از 19 تا 25 سپتامبر 2013 برگزار شد. این جشنواره فرهنگی اندونزی چندین مجموعه از موزه ملی اندونزی، موزه نساجی و بازاری از محصولات مختلف اندونزیایی را که در برج میلاد تهران برگزار شده ، به نمایش گذاشته است . جدای از آن جشنواره فیلم اندونزی در فرهنگسرای اندیشه برگزار شد. نمایش ها و اجراهای هنری مانند آنکلونگ (angklung) و رقص های منطقه ای اندونزیایی نیز به جشنواره هنر اندونزی درتهران جان دوباره بخشید.
پیش از این هفته فرهنگی ایران در جاکارتا با موضوع "ایران و اندونزی، پلی بین شرق و غرب جهان اسلام" در اسفندماه 1390 برگزار شد. جدای از این برنامه، رویدادهای فرهنگی مختلفی با مشارکت فعال نهادهای مختلف مرتبط در سطح دولتی و اجتماعی در هر دو کشور مانند همایش ها، نشست ها،نمایشگاهای فرهنگی علمی و قرآنی، برگزار شده که تا کنون ادامه دارد.
منابع:
https://www.kemdikbud.go.id/
https://www.muhammadiyah.or.id/
https://www.thejakartapost.com/
http://www.lipi.or.id
نظر شما